افراطی‌گری شیعی (مطالعه موردی: هیئت دیوانگان حسین (ع) کاشان)
- توضیحات
- نوشته شده توسط رسول زرچینی
- نگارنده: رسول زرچینی
- استاد راهنما: سید مهدی اعتمادی فرد
- استاد مشاور: سارا مزینانی شریعتی
- کارشناسی ارشد
- سال: ۱۳۹۵
- رشته: جامعه‌شناسی
- دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی
چکیده
این تحقیق در پی شناخت و بررسی افراط‌گرایی شیعی در یک هیئت مذهبی مشخص، به نام هیئت دیوانگان حسین (ع) کاشان، دو پرسش اصلی، یعنی «چیستی» افراط‌گرایی شیعی در هیئت دیوانگان و چرایی شکل‌گیری آن را مدنظر قرار داده است. در راستای پاسخگویی به این دو سوال، پیش از ورود به میدان تحقیق، با تعریف دقیق مفاهیم کلیدی پژوهش و مروری بر پیشینه عملی و نظری موجود در این حوزه، مفاهیم لازمه استخراج و با توجه به الزامات پژوهشی از تکنیک‌هایی همچون مشاهده مشارکتی، سنجش غیرمخل میدان و مصاحبه اپیزودیک برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شده است. داده‌های بدست آمده، با تکنیک تحلیل مضمونی، مورد تحلیل قرار گرفته و در نهایت، یافته‌های تحقیق در سه بخش، میدان تحقیق، مضامین اصلی موجود در هیئت و تیپ‌شناسی ارائه گردیدند. از جمله مهم‌ترین مضامینی که در میدان شناسایی شد می‌توان به «شور و دیوانگی»، «اصالت عقیده»، «حب برابر بغض»، «آقاگریزی» و «بازگشت منتقم» اشاره نمود. این مضامین خود توسط پنج تیپ بچه‌هیئتی، مورد تفسیر قرار می‌گیرند که تیپ‌های ابوالفضلی (وفادار)، محرمی (شیفته)، امام‌زمانی (منتظر)، رسول ترک و پیرغلام از آن جمله‌اند. در نهایت می‌توان ویژگی‌هایی همچون فورانی، عمومی، شخصی‌شده، سرکش و سخت‌میرا را به افراط‌گرایی شیعی موجود در هیئت دیوانگان نسبت داد. در تببین چگونگی شکل‌گیری این نوع افراط‌گرایی، سه سطح جهانی، منطقه‌ای و فردی را مدنظر قرار داده و راهبردهایی نیز در جهت کنترل هرچه بهتر این پدیده ارائه شده است.