جامعه­‌شناسی اسلام شیعی

 اخیراً سایت انتشارات بریل خبری در خصوص کتاب سعید امیرارجمند با عنوان «جامعه­‌شناسی اسلام شیعی» (Sociology of Shiʿite Islam) منتشر کرده است. در معرفی این کتاب آمده است: «جامعه­‌شناسی اسلام شیعی مطالعه­‌ای جامع در مورد ایجاد و رشد شیعه­‌گرایی است. حاملان آن ابتدا به عنوان نخبگان فرقه­ای ظاهر شدند و سپس به عنوان حکومت روحانیون (hierocracy) و در نهایت به عنوان دین‌سالاری (theocracy). امامت، غیبت و تئودیسه شهادت به عنوان اجزای اصلی شیعه­‌گرایی به عنوان دین جهانی شناخته می­‌شوند. در این مجموعه مقالات، ارجمند پیگیرانه یک چارچوب نظری وبری را برای تحلیل شیعه‌­گرایی از شکل فرقه‌­ای آن در قرن هشتم و از خلال استقرار امپراطوری صفوی در قرن شانزدهم تا انقلاب اسلامی در ایران در قرن بیستم ایجاد نموده و بسط داده است. این مطالعات انگیزه‌های انقلابی جا گرفته در باور به ظهور امام پنهان و تأثیر اخلاق سیاسی شیعی بر ساختار اقتدار ایران پیشامدرن و تأسیس جمهوری اسلامی ایران را برجسته می­‌نماید».

کتاب واجد یک مقدمه و 19 فصل یا به عبارتی 19 مقاله است که در چهار بخش سامان یافته است. کتاب در واقع مجموعه مقالات امیرارجمند در حوزه جامعه‌شناسی شیعه است. عناوین فصول این کتاب عبارتند از: 

• مقدمه: اسلام شیعی به عنوان یک دین جهان، اشکال اجتماعی آن، حاملان و تاثیرات آن بر کنش اجتماعی
• بخش نخست: شکل‌گیری اسلام شیعی به عنوان یک دین جهانی فلاح: امامت و غیبت امام زمان و تئودیسه (شامل پنج مقاله: سرچشمه‌ها و شکل‌گیری مسیانیسم در اسلام صدر؛ بحران امامت و نهاد غیبت در شیعه دوزاده‌امامی؛ غیبت امام و سرچشمه‌های الهیات غیبت؛ دکترین شیعی غیبت و گذار از هزاره‌گرایی به حقوق؛ تئودیسه شیعی: شهادت و معنای رنج)
• بخش دوم: مذهب شیعه و ساختار اقتدار شیعی در ایران (شامل چهار مقاله: اقتدار تاریخی در شیعه‌گرایی و گذار از فرقه‌گرایی به دین ملی در ایران؛ سه فرمان شاه طهماسب در خصوص اقتدار روحانیان و حقوق عمومی در ایران شیعی؛ اخلاق سیاسی و حقوق عمومی در نیمه نخست سده نوزدهم؛  امام خمینی و قانون اساسی حکومت الله در ایران معاصر)
• بخش سوم : حاملان اسلام شیعی و سازمان نهادی آن (شامل چهار مقاله: حسین ابن رح نوبختی: سومین نایب امام غایب؛ پادشاهی روحانی و ظهور سلسله‌مراتب شیعی در ایران صفوی؛ اداره ملاباشی در ایران شیعی؛ فقهای شیعی و حقوق و نظم قانونی ایرانی در قرن دوازدهم)
• بخش چهارم: اسلام شیعی و انگیزش کنش اجتماعی ـ سیاسی: انقلاب و مشروطیت (شامل شش فصل: ظهور شاه اسماعیل به عنوان انقلاب مهدوی؛ گذار ایران به شیعه‌ی دوازده‌امامی توسط دولت صفوی: 1722-1501؛ انقلاب ایدئولوژیک در شیعه‌گرایی؛ اسلام شیعی و انقلاب اسلامی در ایران؛ مفاهیم شیعی اقتدار و بسط و پیشرفت‌های قانونی در جمهوری اسلامی ایران؛  مشاجره شیعی در ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی).

سعید امیرارجمند استاد جامعه شناسی است. او دکترایش را در سال ۱۹۸۰ از دانشگاه شیکاگو گرفت. او بنیانگذار انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان است و مقالات متعددی در حوزه مطالعات اجتماعی اسلام دارد. امير ارجمند كه متولد 26 دسامبر سال 1964 ميلادي است، تحصيلات دوره كارشناسي خود را در رشته اقتصاد در سال 1964 ميلادي است، تحصيلات دوره كارشناسي خود را در رشته اقتصاد سال 1968 دانشگاه ساسكس، كارشناسي ارشد در رشته جامعه شناسي از همان دانشگاه به اتمام رسانيده است. وي استاديار جامعه شناسي و علوم اسلامي در دانشگاه كاليفرنيا و مدرسه الهيات دانشگاه شيكاگو بوده است. و از سال 1988 تاكنون استاد دانشگاه ايالتي نيويورك در استوني بروك بوده است. دانشمند مزبور در كميته جامعه شناسي جهان در انجمن جامعه شناسي آمريكا داشته است. ارجمند در زمينه‌هاي مختلف تاليفات و مقالات زیادی ارائه داده ، همچنين در كميته جامعه شناسي جهان در انجمن جامعه شناسي آمريكا، هيات مديره نشريه Iranian Studies ، عضويت داشته است.

مشخصات کتاب:

• جامعه شناسی اسلام شیعی 
• مجموعه مقالات سعید ارجمند
• انتشارات بریل
• سال انتشار: 2016