مطالعات جامعه شناختی و انسان شناختی مناسک عزاداری محرم

کتاب مطالعات جامعه شناختی و انسان شناختی مناسک عزاداری محرم حاصل کوشش جبار رحمانی است. نشر آرما این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر منتخب مقالات دهه‌ٔ ۱۳۸۰ را در بر گرفته و بیشتر درمورد هیئت‌ها و آیین‌های عزاداری و مدح و مداحی سخن گفته است.

گفته شده است که رویکرد علوم اجتماعی به دین متفاوت با رویکرد درون‌دینی به باورها و ایمان مذهبی است. جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی به‌دنبال فهم درستی و نادرستی ایمان مؤمنان نیستند و نمی‌توانند باشند. آنچه برای این علوم مهم است، تجلی اجتماعی و فرهنگی ایمان مذهبی در زندگی مؤمنان است. مناسک عزاداری محرم یکی از مهم‌ترین و کانونی‌ترین مناسک جمعی در فرهنگ شیعیان بوده است. کتاب مطالعات جامعه شناختی و انسان شناختی مناسک عزاداری محرم را یک پژوهشگر، نویسنده و استادیار ایرانی در رشتهٔ مردم‌‌شناسی تهیه کرده است. این کتاب که جلد ۲۸ از مجموعهٔ «کتاب‌های سرو؛ مطالعات اجتماعی شیعه» است، چندین مقاله در رابطه‌ با جامعه‌شناسی مراسم ماه محرم را در بر گرفته است. این کتاب مقالاتی از افرادی مانند «مژگان دستوری»، «مهری بهار»، «علی جنادله»، «عبدالله گیویان» و «محمد پورقاسم» را در خود گنجانده است؛ همچنین عنوان برخی از این مقاله‌ها عبارت است از «آیین و آیین‌سازی و فرهنگ عامه‌پسند دینی»، «بررسی و تبیین جامعه‌شناختی هیئت‌های مذهبی عامه‌پسند»، «تفاوت بین‌نسلی در مناسک عزاداری واقعهٔ عاشورا»، «تعامل بین عناصر مادی و فرامادی در مراسم دینی» و «مداحی به‌مثابهٔ شغل».

واقعهٔ کربلا جنگی بود که در تاریخ ۱۰ محرم سال ۶۱ هجری قمری (برابر با ۱۳ اکتبر ۶۸۰ میلادی) اتفاق افتاد. روز نبرد به روز عاشورا معروف شده است. این جنگ میان سپاه کم‌تعداد «حسین بن علی»، نوهٔ پیامبر اسلام و سپاه اعزامی از سوی «یزید»، خلیفهٔ اموی و در نزدیکی محلی به نام «کربلا» رخ داد. دلیل «یزید بن معاویه» برای جنگ، بیعت‌نکردن حسین بن علی با او بود. در مقابل حسین بن علی حکومت و زمام‌داری یزید بن معاویه را غیرشرعی و غیرقانونی می‌دانست؛ حکومتی که برخلاف پیمان صلح «امام حسن مجتبی» و «معاویه بن ابی‌سفیان» بود و به‌شکلی مورثی به یزید رسیده بود. امام حسین (ع) حکومت اموی را ظالم و گمراه می‌دانست و برای تغییر جهت جامعهٔ اسلامی به‌سوی مسیری دیگر قیام کرد. این واقعه سرشار از حاشیه‌ها و خرده‌روایت‌هایی دردناک است که طی قرن‌ها به شیوه‌های گوناگون روایت و بازتعریف شده است. از این واقعه بارها و بارها برای تولید آثار ادبی (داستان، رمان و شعر)، نمایشی (فیلم سینمایی، سریال‌های تلویزیونی، نمایش و تئاتر)، موسیقی و هنرهای تجسمی در ایران و کشورهای دیگر برداشت و اقتباس شده است.

  مشاهده صفحات آغازین کتاب

• < قبلی
• بعدی >