بررسی سیاست‌های تقویم‌نگاری جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: تقویم سال 1390)

پژوهش حاضر به بررسی سیاست گذاریهای جمهوری اسلامی ایران در مورد زمان از خلال توجه به "تقویم" پرداخته است. مرزهای قانونی هر کشور به ویژه در عصر مدرن گستره مشروعیت و اعمال قدرت هر نظام سیاسی را مشخص مینماید و در نتیجه سیاستهای مکانی در قالب آنها نمود می یابد. بـا وجود آنکه اعمال قدرت و سیاست گذاری در حوزه زمان بروز و ظهور کمتری دارد، اما تمامی حکومتها برای تعریف "هویت خود و مشروعیت یافتن از این طریق نیازمند آن هستند که در طول زمان هم تداوم داشته باشند و سرچشمه های خود را در زمان گذشته یک جامعه اثبات نمایند. درضمن در صورتی که توجهی به وضعیت موجود جامعه یعنی زمان حال نکنند و همچنین دیدگاه و برنامه ای مشخص برای آینده نداشته باشند با مشکلات جدی از سوی جامعه مواجه خواهند شد. 

ادامه ...

تأثیر حضور اجتماعی زنان بر فقه زنان

فقه زنان از جمله پدیده‌هاي متأخر است که همزمان با طلوع مدرنیته در این سرزمین متولد شد اما همراه با انقلاب اسلامی ایران راه جدیدي را پیمودن کرد. حضور اجتماعی زنان در عصر حاضر با ایجاد یک سري از تغییرات اجتماعی، باعث نگاهی بازاندیشانه به احکام فقهی موجود در شریعت اسلام شده است. فقه زنان از جمله اهداف این نگاه بازاندیشانه است. این رساله قصد دارد که تأثیر حضور اجتماعی زنان را بر فقه زنان مورد مطالعه قرار بدهد. پژوهش حاضر از نوع کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی استعلائی هوسِرل به بررسی موضوع میپردازد. مطابق این رویکرد پژوهشگر میخواهد ببیند که خود فقهاء در اینباره چه می‌اندیشند و چه میگویند. 

ادامه ...

کالایی شدن زیارت در تجربه زائران (مورد مطالعه: زیارت امام رضا (ع))

زیارت به معنای دیدار شخص، مکان یا اشیای تقدس یافته است و این تقدس، خارق العادگی، احترام و شرافت خاصی را برای زیارت شونده ایجاد کرده و شوق دیدار را در زائر برمی انگیزد. زیارت غالبا به عنوان یک عمل مذهبی عبادی و در چارچوب نظام عقیدتی و مناسکی معین تعریف می شود. در اسلام و بطور خاص مذهب شیعه، زیارت از اهمیت والائی برخوردار بوده و از آن استقبال می شود. تغییرات شتابان جامعه مدرن و تسلط انگیزه های سودمدارانه، اصالت مذهبی و تقدس زیارت و زیارتگاه را در معرض مخاطره قرار داده است. هدف نوشتار حاضر شناسایی ابعاد عینی و ذهنی کالایی شدن و برهم کنشی آن در تجربه زائران است که در تجربه زیارت امام رضا (ع) مورد وارسی و واکاوی قرار گرفته است.

ادامه ...

بررسی تلقی و تجربه زنان حوزوی از تحولات فکری و اجتماعی مدرن زنان در دوران معاصر (پس از انقلاب)

در این تحقیق، حوزۀ علمیۀ خواهران چیذر به عنوان نمونۀ مورد بررسی انتخاب شده است. انتخاب یک نمونۀ خاص با انگیزۀ تمرکز بیشتر بر موضوع تحقیق و بررسی همهجانبه و کاملتر آن انجام شد. طبعاً انتظار میرفت حوزۀ علمیۀ خواهران قم به عنوان نمونۀ اصلی انتخاب شود، اما به دلایلی حوزۀ علمیۀ خواهران چیذر ترجیح داده شد. دلیل اصلی دشواری و تنگناهای نگارنده برای دسترسی به حوزۀ علمیۀ خواهران قم بود که پژوهش گسترده و جامع را با توجه به اهداف تحقیق منتفی یا دشوار میساخت.

ادامه ...

افراطی‌گری شیعی (مطالعه موردی: هیئت دیوانگان حسین (ع) کاشان)

ین تحقیق در پی شناخت و بررسی افراط‌گرایی شیعی در یک هیئت مذهبی مشخص، به نام هیئت دیوانگان حسین (ع) کاشان، دو پرسش اصلی، یعنی «چیستی» افراط‌گرایی شیعی در هیئت دیوانگان و چرایی شکل‌گیری آن را مدنظر قرار داده است. در راستای پاسخگویی به این دو سوال، پیش از ورود به میدان تحقیق، با تعریف دقیق مفاهیم کلیدی پژوهش و مروری بر پیشینه عملی و نظری موجود در این حوزه، مفاهیم لازمه استخراج و با توجه به الزامات پژوهشی از تکنیک‌هایی همچون مشاهده مشارکتی، سنجش غیرمخل میدان و مصاحبه اپیزودیک برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شده است.

ادامه ...

مطالعه تغییرات مناسک عزاداری محرم شهرستان طبس، در سه دهه گذشته (۱۳۹۰- ۱۳۶۰)

از مهمترین و اصلی ترین مناسک و آئینهای شیعیان که هر ساله در ماه محرم برگزار میشود، آئینها و مناسک عاشوراست. شیعیان، پیوسته در طول تاریخ توانسته اند از طریق این آئین و مناسک، همبستگی خود را حفظ کنند و در جهت تداوم دین و مذهب خود گام بردارند. بعبارتی تشیع، با انجام مناسک محرم، توانسته است انسجام معنوی مومنان خود را بازتولید کرده و آنرا تا به امروز ادامه داده است. با توجه به وجود اقوام و اقلیتهای مختلف در ایران، آئینهای عاشورایی، دارای تنوع و تکثر فراوانی است که این امر، نشان دهندۀ اعتقاد عمیق ایرانیان به این واقعه و تلاش برای زنده نگه داشتن آن می باشد.

ادامه ...

بنیادگرایی و تشیع؛ مطالعه جامعه شناختی بنیادگرایی در ایران معاصر

خاستگاه «بنیادگرایی»، جامعه آمریکای پروتستانِ دهه دومِ قرن بیستم است اما بدلیل سرایت این مفهوم به سایر ادیان و هم-چنین کاربرد آن در حوزه‌های غیردینی، بنیادگرایی به یکی از مفاهیم کلان چند دهه گذشته تبدیل شده است، در نتیجه بنیادگرایی نیازمند تأمل، بازاندیشی و کنکاش مفهومی است. افزون بر ضرورت بحث مفهومی و همچنین استعداد همه ادیان برای بنیادگرایی، با ظهور گروه‌هایی چون القاعده، داعش، بوکوحرام و ... در دهه‌های گذشته، بنیادگرایی با اسلام نسبت به ادیان دیگر پیوند بیشتری یافته است، بطوریکه امروزه، بنیادگرایی به عنوان یکی از چهره‌های اسلام در نظر گرفته می‌شود. 

ادامه ...

مطالعه نمود توبه در دینداری امروز جامعه ایران : مطالعه موردی اعتکاف

اعتکاف، از آن جهت که در دو دهه اخیر از جمله مناسک عمومی و رسمی مطرح شده است، می‌تواند عرصه‌ای برای بررسی رویکرد متأخر به دین در ایران باشد. در این نوشته تلاش شده تا با رویکردی دورکیمی- وبری و با بهره گرفتن از نظریات مارسل گوشه، به تحلیل کارکردیِ حضور در اعتکاف بپردازیم. پنج سنخ اصلی اعتکاف، از لحاظ کارکردی، از یکدیگر متمایز شده‌اند. سنخ نخست اعتکاف را به مثابه بستری برای تولد دوباره در نظر می‌گیرد. برآنیم که افراد به واسطه احساس گناهی که حاصل ساختار اجتماعی است، و نه افعال شخصی،

ادامه ...

بررسی نسبت عناصر هنری رایج در فرهنگ مادی دوران قاجار با آموزه های شیعی

دوره قاجار (۱۲۱۰- ۱۳۴۴ ه.ق/ ۱۷۹۶- ۱۹۲۵ م)، به جهت تحوّلات سیاسی و اجتماعی، از دوران‌های مهم تاریخی کشور ما است. از جمله نکاتی که در بررسی این دوره جلب توجه می‌کند، تأثیر آموزه‌های اسلامی و به ویژه شیعی در ساخت و کاربرد اشیاء مادی زندگی است؛ به‌گونه‌ای که نشانه‌های این تأثیر را در سطوح مختلف زندگی طبقات اجتماعی گوناگون جامعه، اعم از خواص و عوام می‌توان مشاهده‌کرد. در این تحقیق که به شیوه توصیفی- تحلیلی و با هدف شناخت هر چه بیشتر و بهتر تأثیر باورها و اعتقادات اسلامی و شیعی، بر فرهنگ مادی دوره قاجار انجام پذیرفته، تلاش گردید تا...

ادامه ...

آیین پیاده روی زیارت اربعین؛ روایت ها و سیاست های فرهنگی

آیین پیاده روی زیارت اربعین در سال های اخیر به یک ابر رویداد فرهنگی در جهان تشیع تبدیل شده که با حضور میلیون ها زائر از سراسر جهان برگزار می شود. از اوایل دهه ۹۰ و مقارن با رشد فزاینده شرکت کنندگان در این رویداد، ایرانیان نیز به شکل میلیونی هر ساله در آن حضور می یابند. این اقبال بی سابقه پرسش های زیادی را از حیث کمیت و کیفیت برگزاری این آیین به وجود آورده است. در همین راستا سوالات پژوهش حاضر نیز بدین صورت ساماندهی می شود که مهم‌ترین علل جذابیت آیین پیاده روی زیارت اربعین چیست؟

ادامه ...

مطالب دیگر از نویسنده

تماس با ما

این آدرس پست الکترونیک توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

www.socio-shia.com