درباره ما

گروه مطالعاتی جامعه شناسی تشیع، متشکل از جمعی از دانش آموختگان و پژوهشگران علوم اجتماعی است که حوزه‌ی پژوهشی آنها، دین و مشخصا تشیع است. این گروه بر اساس دغدغه‌ی مشترک اعضای آن مبنی بر کمرنگ بودن رویکرد جامعه‌شناختی به تشیع، در جامعه‌شناسی ایران شکل گرفت و ضرورت اتخاذ رویکرد اجتماعی برای مطالعه دین جامعه خود را فلسفه‌ی تاسیس خود قرار داد.

بر این اساس، هدف این گروه، معرفی پژوهش های اجتماعی در حوزه‌های مختلف مربوط به جامعه‌شناسی تشیع است و از آثاری  که در این حوزه تولید شده‌اند، برای معرفی و بحث و نقد استقبال می‌کند.

جامعه‌شناسی تشیع

جامعه‌شناسی تشیع یکی از شاخه‌های جامعه‌شناسی دین است. مطالعه‌ی نمودهای بیرونی امر دینی با شروع از دین نزدیک، یعنی دین جامعه‌ی خود و در ایران، تشیع، با بهره‌گیری از ابزارهای علوم اجتماعی، هدف این شاخه از جامعه‌شناسی دین است. به جز «امامت و عدالت» که از مبادی و اصول تمایزبخش تشیع هستند،مهمترین حوزه‌های جامعه‌شناختی تشیع را به شرح زیر می‌توان برشمرد:

• تاریخ اجتماعی تشیع
• روحانیت و مرجعیت
• تشیع، سیاست، قدرت
• مناسک (اعیاد و عزاداری‌ها)
• انتظار و مهدویت
• باطني‌گرايی، عرفان و تصوف
• زیارت و مکان‌های مذهبی
• ادبیات و هنرهای شیعی

با توجه به ابعاد مختلف فلسفی، عرفانی، کلامی و فقهی... حوزه‌های فوق، آثاری در «جامعه‌شناسی تشیع» مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که یا توسط «جامعه‌شناسان» تولید شده باشند یا «از نظریات و روش‌های علوم اجتماعی» بهره گرفته باشند و مطالعات نظری محض، وقایع‌نگاری های تاریخی، مباحث کلامی و دیگر شاخه‌های علوم اسلامی رایج در حوزه‌های علمی شیعه که جهت‌گیری اصلی آنها، تبلیغی، تجویزی و ارزش‌مدارانه باشد موضوع سنجش این شاخه‌ی علمی نخواهند بود.

کتابشناسی جامعه‌شناسی تشیع

اولین گام در هر پژوهش علمی منبع‌شناسی است. در حوزه‌ی جامعه‌شناسی تشیع، شناسایی کلیه آثار تولید شده در ایران که در کتابخانه ملی ایران موجود است، موضوع کار پژوهشی گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع قرار گرفت. با ملاک قراردادن آثار موجود در کتابخانه‌ی ملی ایران و محدود کردن حوزه‌ی جست و جو به آثار چاپ شده به زبان فارسی در حوزه‌های تعیین‌شده، صدها اثر شناسایی و مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در هر حوزه با انتخاب کتب واجد «رویکرد اجتماعی»، نقد و بررسی آن به عنوان منبعی در جامعه‌شناسی تشیع، ذیل الگویی واحد در دستور کار قرار گرفت. در این مسیر تاکنون جلسات متعددی برگزار شده و گزارش این جلسات و معرفی آثار گزیده در همین سایت قابل رویت است. پژوهشی که تاکنون نیز ادامه دارد و ثمره‌ی نهایی آن قرار است به عنوان «کتابشناسی جامعه‌شناسی تشیع» به طبع درآید.

• < قبلی