تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه

پژوهش حاضر، متکفل بررسی تحولات روحانیت شیعی در دوران متأخر، با تأکید بر تحولات اجتماعی این نهاد است. «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه»، روند تحولات نهاد روحانیت در سایة تحولات نهاد مرجعیت و ذیل تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، از آغاز قاجار تا پایان دورة پهلوی اول در ۱۳۲۰ خورشیدی را، بررسی می‌کند. در این دوره، تحولات نهاد روحانیت در سایة روند تمرکز فزاینده در نهاد دولت سنجیده شده که این روند، شکلی ناگزیر از تحولات دولت در عصر جدید است که به شکل عقلانی بوروکراسی سازمانی منتهی می‌شود.

ادامه ...

معرفی کتاب «ساکن خیابان ایران»

«ساکن خیابان ایران: مسایل و چالش­ های دینداری در جمهوری اسلامی» اثری از محسن حسام مظاهری است که در قالب مجموعه مقالات توسط نشر آرما منتشر شده است. در این اثر مظاهری مقالات و مطالبی را که در سال­‌های گذشته در برخی نشریات یا در فضای مجازی منتشر کرده، گرد آورده است. با اینکه مطالب این کتاب موضوعات گوناگون و متنوعی دارند اما در مجموع می­‌توان چند موضوع کلی را در این اثر تشخیص داد: مسأله شیعه و سنی، تناقضات دینداری در دوران پس از پیروزی انقلاب و رابطه دین و حکومت در دوران پس از انقلاب.

ادامه ...

عاطفه‌گرایی و عقل‌گرایی در مراسم مذهبی

کتاب عاطفه‌گرایی و عقل‌گرایی در مراسم مذهبی اینست که «رواج و افزایش احساس و عاطفه بدون معرفت و آگاهی، مانعی در برابر رشد، شکوفایی و کارآمدی محافل و مراسم دینی است. بنابراین افزایش احساسات بدون پشتوانه معرفتی، آسیب رسان است. مشاهدات اولیه و بررسی‌های ابتدایی پژوهشگران نشان از رواج نوعی روابط عاطفی و هیجانی و خالی از عناصر بینشی و معرفتی در شیوه برگزاری مراسم دینی در هیات ها و محافل مذهبی در کشور ماست که آسیب هایی داشته است.» بر این اساس مولف محترم مساله محوری خودش را اینگونه تعریف کرده است: «آنچه که در این پژوهش بررسی می شود وضعیت آسیب رواج مداحی محوری یعنی غلبه احساس بر عقل است که در دهه های اخیز رواج بیشتری یافته است و به مساله اجتماعی در حوزه فرهنگ دینی تبدیل شده است.

ادامه ...

هیئت‌های عزاداری در جامعه‌ی ایران

در فرهنــگ شــیعی ایرانــی، کلیدی‌تریــن و محوری‌ترین جایی که می تــوان روح این فرهنــگ را دیــد، مــاه محرم و عزاداری تاســوعا و عاشــورا اســت. این تجلیگاه روح شــیعی نه تنها بنیان‌های اعتقادی و ارزشی، که حتی بنیان‌های عاطفی و روحی فرهنگ شیعی را نیــز به نمایــش می‌گــذارد. فرهنــگ شــیعی بــدون محرم امــکان حضور و وجــود و تجلی نداشــته و ندارد. محرم و صفر اســت که این فرهنگ را نگه داشــته و بســتر اصلی تجلی و تداوم این فرهنگ شــده اســت. در عرصۀ ماه محرم و عزاداری عاشــورایی است که تشیع فرهنــگ خــودش را زندگــی می کنــد، آن را می‌ســازد، تجربــه می‌کند و به نســل بعد انتقال می‌دهــد.

ادامه ...

کتابی که می‌خواهد جامعه‌شناسی تشیع را از حاشیه‌بودگی به متن ببرد!

به نقل از خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- جبار رحمانی(انسان‌شناس و عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم)نهاد روحانیت یکی از نهادهای تاریخی و ریشه‌دار در فرهنگ ایرانی شیعی است. در چندقرن اخیر بسیاری از تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه ایرانی را نمی‌توان بدون ملاحظه و تحلیل موقعیت و عاملیت روحانیون بررسی کرد. با وجود اهمیت این نهاد در جامعه، فرهنگ و سیاست ایران شیعی، متاسفانه هنوز به موضوعی جدی و فراگیر در علوم اجتماعی و علوم انسانی مدرن در ایران تبدیل نشده است. 

ادامه ...

پل تا جزیره: تأملاتی جامعه‌شناختی در موقعیت پساانقلابی روحانیت

کتاب «پل تا جزیره: تأملاتی جامعه‌شناختی در موقعیت پساانقلابی روحانیت» نوشته مهدی سلیمانیه، اخیراً توسط نشر آرما منتشر شد. این کتاب دهمین اثر از مجموعة کتاب‌های سرو از این انتشارات منتشر شد. این کتاب ۱۲۸ صفحه است و شامل پنج مقاله می‌شود که به وضعیت نهاد روحانیت در ایران پس از انقلاب می‌پردازد.

ادامه ...

تراژدی جهان اسلام

«تراژدی جهان اسلام» توسط نشر آرما منتشر شد. این کتاب سه جلدی که حدودا در یک هزار و هفتصد و پنجاه صفحه منتشر شده است حاصل نزدیک به یک دهه تلاش و پژوهش محسن حسام مظاهری در خصوص تحولات عزاداری در ایران است. دوره تاریخی در این اثر دوره صفویه تا زمان حاضر را دربرمی­‌گیرد. مظاهری خود در خصوص هدفش از نگارش این اثر این­گونه می­گوید: «هدف من در این کتاب، گردآوری و تدوین داده‌هایی تاریخی از روند پیدایش، تکوین، تطور و توسعه آیین‌های عزاداری شیعی بوده است؛ داده‌هایی که در فهم منطق پیدایش و تغییر در مناسک شیعی به کار آیند.»

ادامه ...

از انتظار ظهور تا تمنای حضور: معرفی کتاب «جهان زندگی در جمکران: روایت زندگی منتظرانه»

یکی از اماکنی که در ایران با اعتقاد به منجی موعود مرتبط شده و تقدس پیدا کرده است، مسجد جمکران است. این مسجد به اعتقاد برخی از شیعیان به فرمان مستقیم امام زمان (عج) ساخته شده و با توجه به وسعت نفوذ این تفکر و ماهیت آن به نظر می‎رسد آن را به عنوان یک پدیده فراگیر اجتماعی باید مطالعه نمود.

 

ادامه ...

معرفی و نقد کتاب «مطالعات شیعه‌شناسی در ایتالیا»

«مطالعات شیعه شناسی در ایتالیا» عنوان گویایی برای مجموعه مقالات بیانکاماریا اسمارچا امورتی، اسلام‌شناس ایتالیایی پیرامون تشیع نیست. در حالیکه عنوان کتاب ذهن ما را به سوی پژوهشی صرف در موضوع این رشته علمی در کشور ایتالیا می‌کشاند محتوای آن موضوعات متنوع و جالبی را در ارتباط با سیر تحول تشیع، مسأله تشیع و قدرت و در انتها رابطه غرب و تشیع مطرح می‌کند که در نوع خود برای خوانندگان علاقه‌­مند بسیار آموزنده است.

ادامه ...

دوراهی روحانیت

کتاب «دوراهی روحانیت (جستارهایی دربارۀ مرجعیت شیعه در ایران معاصر)» نوشته‌ی کمال رضوی و با مقدمۀ دکتر سارا شریعتی توسط نشر آرما منتشر شد. کتاب مذکور که شامل یک مقدمه از دکتر سارا شریعتی (عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران) و یک درآمد با عنوان «امتناع جامعه‌شناسی روحانیت؟» است، در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول آن با عنوان «جایگاه اجتماعی مرجعیت (صورت‌بندی‌های مفهومی)» به بررسی ابعاد جامعه‌شناختی تحلیل مرجعیت در قالب نهاد اجتماعی، نهاد مدنی و گروه منزلتی در سه فصل مجزا می‌پردازد. 

ادامه ...

تصوف ایرانی و عزاداری عاشورا

در این کتاب ابتدا ضمن معرفی موضوع و دسته‌بندی و مرور منابع، سابقه عزاداری در سنت اسلامی و ایرانی مطرح شده است. سپس درباره اهل فتوت، اعم از فتوت صوفیانه و عیاری، و نیز نسبت آنان با تصوف بحث شده و در فصولی مجزا، آیین‌های عزاداری محرم که گروه‌های صوفی در آن نقش ایفا کرده‌اند، بررسی شده است. همچنین در چند فصل به نقش صوفیه در هنرهای آیینی مربوط‌ به واقعه عاشورا، همچون قصه‌خوانی و نقالی، روضه‌خوانی و تعزیه پرداخته شده است.

ادامه ...

مطالب دیگر از نویسنده

تماس با ما

این آدرس پست الکترونیک توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

www.socio-shia.com