کتاب مباحثی در جامعه شناسی تشیع در ایران به قلم پژوهشگران گروه مطالعاتی جامعهشناسی تشیع منتشر شد. این کتاب مجموعه مقالاتی دربارهی مسائل و موضوعات تشیع در دورهی معاصر که در تحقیقات دانشگاهی مورد توجه بودهاند. مسائلی مانند: تقویم شیعی و مدیریت زمان، تصویر زنان اهلبیت در گفتمان شیعی، توسعهی امامزادهها و مکانهای زیارتی، مواجههی جریانهای مذهبی با مفهوم انتظار، پیامدهای آموزهی «غیبت»، بسط کمّی و مفهومی زیارت و تغییرات جایگاه اجتماعی روحانیت.
کتاب «فقه شیعه و تأمین اجتماعی» نوشته علی اشرف فتحی، توسط انتشارات مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی در سال ۱۴۰۰ منتشر شد.این کتاب در امتداد کتابی به نام «اسلام و تأمین اجتماعی» نوشتهشده که در دهه هشتاد به قلم احمد قابل و از سوی همین مؤسسه منتشر شده بود. فتحی در این کتاب کوشیده است نشان دهد که هیچ اجبار حکومتی یا سیستماتیک برای تجمیع وجوهات شرعی مانند زکات و خمس از سوی پیامبر و امامان شیعه توصیه نشده و این مالیاتها فقط جنبه ایمانی دارد، بنابر این نمیتوان نظام تأمین اجتماعی بر اساس این وجوه مالی تعریف کرد و تشکیل داد.
ادامه ...
برای فهم مناسبات امروز میان این دو نهاد اجتماعی، لازم بود تا با نگاهی تاریخی، موارد مشابه پیشین این مواجهه را مورد بررسی قرار دهیم: موقعیتهایی که در آن نهاد رسمی دین در تشیع و کنشگران آن، با شیوع بیماریهای همهگیری مشابه در جامعه روبرو شدهبودند. به نظر میرسد واکنشهای مختلف این نهاد و کنشگران آن علیرغم کثرت معنادار، در غیاب، قدرتگیری آرام آرام و در نهایت تبدیل شدن نهاد پزشکی مدرن به نهادی اثرگذار، تغییراتی معنادار داشتهاست.
ادامه ...
تاریخ تشیع، تاریخ شکست است. در تاریخِ شکست، پیروزی به آخرالزمان موکول میشود. زمان به پایان رسیدن زمان و امامت مستضعفان. تا پیش از پایان تاریخ، مستضعغان به امامت نخواهند رسید. «تاریخ» مکان وقوع شکستهای پیاپی است. نظریه «پیروزی» و تشکیل دولت تدوین نمیشود. هرچند بنا به مصالحی، همکاریهایی با سلطان -العمل مع السلطان عنوان رسالهای است از سید مرتضی- تجویز شود. اما نظریه غالب، «حکومت جور» است.
متن حاضر، نقدی همدلانه با کلیت ایده محسنحسام مظاهری است. هدف از نگارش چنین گونه نقدی، نه به چالش کشیدن اصل ایده، که تلاشی برای تدقیق آن است. تدقیقی که از خلال یک فرآیند گفتگویی دنبال میشود. از محسن حسام مظاهری برای نکات ارزشمندی که از پژوهشهای پیشین سالهای اخیر او آموختهام و از نگارش این متن اخیر، که فرصتی برای بازاندیشی مجدد به حوزه با اهمیت و «مسألهمند» (پروبلماتیک) مناسک را برای اهالی جامعهشناسی فراهم میکند، سپاسگزارم و میدانم که پاسخهای احتمالی او، فرصتی مجدد برای یادگیریام فراهم خواهد کرد.
منسک دینی، نوعی رفتار نمادین و قراردادی با فرمی کمابیش مشخص است که افراد و گروههای دینی آن را بهعنوان «شعار» و نشانهی تعلق به دین انجام میدهند/ اجرا میکنند. مناسک دینی طیف وسیع و بسیار متنوعی از فرمهای رفتاری را شامل میشود که هرکدام در میدان فرهنگی متناظر خود و برای کسانی که در آن میدان زیست میکنند، معنا و مفهوم مییابد. مناسک مجموعه کارکردهای متنوعی را شامل میشوند که حفظ انسجام و هویتبخشی به جامعهی باورمندان هر گروه دینی یکی از مهمترین آنهاست.
ادامه ...
فضای شهر شیعی به واسطه حرم های امامان، در طول سالها مقتضیات خاصی داشته است اما در دوره جمهوری اسلامی این فضاهای شهری تحت تاثیر مداخلات شهری پیرامون حرم ها و اجرای طرح توسعه و نوسازی قرار گرفته است. در همین رابطه با «عباس آذری»، پژوهشگر شهرسازی و مدرس دانشگاه گفت و گو کردیم که در ادامه می آید. وی رساله دکتری خود را با عنوان «پدیدارشناسی جدایی حرم های مطهر از بافت پیرامون» در دیماه ۱۳۹۷در «مرکز پژوهشی هنر، معماری و شهرسازی نظر» دفاع کرده است.
نیمه شعبان شاید مهمترین مناسک شادی شیعیان باشد و کمتر مناسبت دیگری از لحاظ وسعت و فراگیری و عمقی که در اقشار مختلف پیدا کرده است، به پای این جشن میرسد. شاید به دلیل همین میزان اندک مناسبتهای شادیآفرین در فرهنگ شیعی و محدودیتهای اجتماعی برای شادی در جامعه است که جشن نیمه شعبان در سالهای اخیر به سوی یک مناسک از نظر دینی هنجارشکنانه نیز میرود.
این آدرس پست الکترونیک توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید