سبک زندگی شهروندان تهرانی در ماه محرم

جلسه‌ای با عنوان «سبک زندگی شهروندان تهرانی در ماه محرم» در روز شنبه دهم آبان ماه با حضور آقایان غلامرضا مقدم، علی حاتمی و رضا رستمی خزائی در گروه دین انجمن جامعه‌شناسی ایران تشکیل شد. این جلسه دارای سه بخش بود. ابتدا ارائه محققان از نتایج پژوهش‌شان که دو بخش توصیف داده‌ها و تحلیل نتایج را در برمی‌گرفت و بخش آخر جلسه به بحث و گفتگو میان حاضران در جلسه و محققان اختصاص یافت.

نهم ربیع‌الاول و جشن ممنوع عمرکشان

نهم ربیع‌الاول برای بسیاری یادآور تجربه‌ای متفاوت از شرکت در جشن‌های مذهبی و شیعی است. برای بسیاری که در کودکی دست در دست بزرگترها به این جشن رفته‌اند،‌ یادآور صحنه‌هایی عجیب،‌ نمایش‌هایی کمیک،‌ لباس‌های قرمز حتی بر تن سن و سال دارهای مجلس،‌ شنیدن اشعاری که گاه تا بنا گوش شنونده از شرم سرخ می‌شود و مشاهده افراط‌کاری و اشاره‌های ممنوعی است که کمتر می‌توان نظیری برای آن یافت؛ تعلیق و وارونگی در همه‌ی آنچه تا آن لحظه، شکلی عادی داشته است. این یادداشت مروری بر تجربه حضور در این جشن‌های ممنوع است؛ اینکه چه ویژگی‌هایی این جشن ممنوع را از دیگر جشن‌ها متمایز می‌نماید این جشن به دو دلیل از اهمیت بررسی برخوردار است؛ اول اینکه علی‌رغم مخالفت ساخت رسمی با برپایی این جشن و ممنوعیت برگزاری، افرادی همه ساله در این ایام اقدام به برپایی آن می‌نمایند.

اربعین؛ یک «آن» اجتماعی

برای یک ستاره‌شناس، در موقعیت حرفه‌ای‌اش، لحظاتی هست که شانس این را می‌یابد که شاهد تولد یک ستاره یا فروپاشی یک کهکشان باشد. لحظاتی که او سال‌ها و چه بسا یک عمر برای مشاهده‌اش انتظار کشیده‌است. یک «آن». آن‌ی که او شاهد تحولی شگفت و شاید تکرارناپذیر در ساحت علمی است که حرفه‌ی اوست. در زندگی یک جامعه‌شناس نیز چنین لحظات شگفت، خطیر و نفس‌گیری وجود دارند؛ لحظه‌ی خلق و نوزایی یک پدیده‌ی اجتماعی.

آن‌گونه که آثاری چون «تراژدی کربلا» از ابراهیم حیدری به ما گزارش می‌دهند، مناسک اربعین حسینی با آداب و رسوم و زندگی شیعیان عراق و در نگاهی گسترده‌تر، بخش قابل توجهی از مردم آن سرزمین گره خورده‌است.

سوگواری به منزله رسانه شیعه؟

جلسه نقد کتاب رسانه شیعه، از سری جلسات نقد کتاب ‌«گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع»، در اسفندماه ۱۳۹۰ با حضور محسن‌حسام مظاهری نویسنده کتاب، دکتر جبار رحمانی منتقد، دکتر سارا شریعتی و جمعی از دانشجویان، با همکاری «انجمن علمی دانشجویی جامعه‌شناسی دانشگاه تهران»، در تالار شریعتی دانشکده علوم اجتماعی برگزار شد. كتاب «رسانه شیعه» نوشته محسن حسام مظاهری، در نُه فصل و با موضوع «جامعه‌شناسی آیین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی در ایران» تالیف شده است. در ابتدای جلسه دکتر رحمانی از نویسنده به خاطر نگارش این کتاب تشکر کرده و کار ایشان را کاری تاسیسی از لحاظ سبک کار و گستره آن دانستند....

جامعه‌شناس دین در مواجهه با تحریفات و خرافات دینی

سومین جلسه از سلسله جلسات نقد کتاب «گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع»، در تاریخ پنجم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۱ در محل دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، با همکاری «انجمن علمی دانشجویی جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی» و با حضور استاد محمد اسفندیاری به عنوان ناقد کتاب برگزار شد. در این جلسه ابتدا محسن حسام مظاهری نویسنده کتاب رسانه شیعه و مجری برنامه توضیحاتی در مورد نویسنده عراقی کتاب ـ دکتر ابراهیم حیدری ـ ارائه کرد. طبق توضیحات وی، ابراهیم حیدری دکترای جامعه‌شناسی است و کتاب حاضر، نتیجه تحقیقاتی گروهی با مشارکت وی پیرامون مراسم عزاداری در دو شهر کاظمین و کربلا است که طی شش ماه در سال ۱۹۶۸ صورت گرفته‌است....