چکیده
فقه زنان از جمله پدیدههاي متأخر است که همزمان با طلوع مدرنیته در این سرزمین متولد شد اما همراه با انقلاب اسلامی ایران راه جدیدي را پیمودن کرد. حضور اجتماعی زنان در عصر حاضر با ایجاد یک سري از تغییرات اجتماعی، باعث نگاهی بازاندیشانه به احکام فقهی موجود در شریعت اسلام شده است. فقه زنان از جمله اهداف این نگاه بازاندیشانه است. این رساله قصد دارد که تأثیر حضور اجتماعی زنان را بر فقه زنان مورد مطالعه قرار بدهد. پژوهش حاضر از نوع کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی استعلائی هوسِرل به بررسی موضوع میپردازد. مطابق این رویکرد پژوهشگر میخواهد ببیند که خود فقهاء در اینباره چه میاندیشند و چه میگویند. بنابراین با انتخاب هدفمند و معیارمحور هجده نفر از فقهاء و فضلاي حوزه علمیه قم که در سطح اجتهاد هستند، به مصاحبه عمیق با آنها پرداخته که حاصل این مصاحبهها بیست و دو مقوله میباشد.
درونمایۀ اصلی حاصل از مقولههاي این مصاحبهها حاکی از آن است که تأثیرپذیري احکام فقهی از شرائط اجتماعی (در اینجا حضور اجتماعی زنان) فقط در چارچوبی درونمتنی امکانپذیر است. بار کردن و تحمیل شرائط و نیازهاي اجتماعی بر احکامی که پشتوانۀ فتوائی محکمی در چارچوب ادلۀ اربعه دارند مطلوب و مقصود شارع نمیباشد و در وضعیتی که شرائط زمانه در تضاد و تعارض با احکام شرع قرار میگیرند نیازها و شرائط اجتماعی هستند که در زیستجهان فقهاء در حاشیه قرار میگیرند. بهعبارت دیگر در جهان زندگی ایشان، قرار گرفتن واقعیات اجتماعی در مسیر و امتداد این احکام فقهی و حقوقی، مطلوب و منظور میباشد و نه بالعکس.
واژگان کلیدي: فقه زنان، حضور اجتماعی، پژوهش کیفی، زیستجهان، تجربۀ زیسته
این آدرس پست الکترونیک توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید