مرجعیت‌پژوهی در اسرائیل

مطالعات اسلام‏شناسی و ایران‌شناسی در دانشگاه‌های اسرائیل، یکی از پردامنه‌ترین و گسترده‌ترین اشکال این مطالعات در میان نمونه‌های مشابه در سایر دانشگاه‌های کشورهای غربی است. بسیاری از مقالات دائره‌المعارف اسلام و ایرانیکا توسط محققان دانشگاه‌های اسرائیل نگاشته شده و تحقیقات متعددی در حوزه‌ی شیعه، روحانیت و مرجعیت در دانشگاه‌های اسرائیل صورت گرفته است. مطالعات اسلام‌شناسی دانشگاه‌های اسرائیل، در شاخه‌ها و حوزه‌های مختلف نظیر مطالعات اسلامی و خاورمیانه، زبان و ادبیات عربی، مطالعات هندی، ایرانی و ارمنی، مطالعات آفریقایی و مطالعات خاور دور صورت می‌گیرد. تشیع و ایران از جمله موضوعات اصلی پژوهش‌های این موسسات است که با توجه به تعارض شدید میان ایران و اسرائیل، این پژوهش‌ها از وزن قابل توجهی برخوردارند. گرچه شاخه‌ی مجزایی با عنوان «مرجعیت‌پژوهی» در موسسات اسلام‌شناسی اسرائیل وجود ندارد، اما موضوع بسیاری از پژوهش‌های این موسسات در بخش ایران و تشیع، روحانیت و مرجعیت می‌باشد.

در حوزه تاریخ تشیع، اتان کلبرگ(متولد ۱۹۴۳ در اسرائیل) نخستین محققی است‏ که تنها به این موضوع پرداخته و به تربیت شاگردانی همت گمارده است. او موضوعاتی درباره‏ تاریخ تشیع را مورد مطالعه قرار داده که بخش عمده‏ای از این مقالات در اثری به نام «عقیده و فقه در تشیع امامی» منتشر شده است. از کلبرگ مقالات چندی نیز به فارسی‏ ترجمه شده که عمدتاً صبغه‌ی کلامی و تاریخی دارند. از جمله مقالات قابل توجه وی در حوزه‌ی مرجعیت‌پژوهی، «جامعه و امام در عصر غیبت» است. کلبرگ، اثری کتاب‌شناسانه در باب فقیه برجسته‌ی شیعی، ابن‌طاووس نگاشته که با عنوان کتابخانه ابن‌طاووس (ترجمه رسول جعفریان و علی‌قلی قرائی) به فارسی ترجمه شده است.

به عنوان نمونه‌های دیگری از پژوهش‌های موسسات اسرائیل که با مرجعیت‌پژوهی ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم دارند می‌توان به این موارد اشاره کرد: آیت‌الله سیستانی و دموکراسی در عراق پس از صدام/بابک رحیمی؛ اسلام، اسلام‌گرایان و دموکراسی/علی ابوطالبی؛ شیعه در تاریخ اسلام/ برنارد لویس؛ مطالعات غرب در خصوص اسلام شیعی/ اتان کلبرگ؛ تشیع به روایت امام خمینی نوعی ایدئولوژی انقلابی/ ماروین زونیس، ایران بین دو انقلاب/یروند آبراهامیان؛ دانیل برومبرگ؛ شیعه، از مذهب تقیه تا صدور انقلاب/؛ رویدادهای تکراری در انقلاب ایران/ مایکل فیشر؛ فهم معمای ایران/نیکی کدی؛ انتخابات سال ۲۰۰۰ ایران/ آ. وی. سامی؛ اسلام‌گرایی در لبنان/ نزار حمزه؛ انتفای نظام سیاسی ایران به سمت مدل جدید/ بولنت آراس؛ اسلام، اسلام‏گرایان و دموکراسی/ علیرضا ابوطالبی؛ اسلام لیبرال؛ چشم‏اندازها و چالش‏ها/ چارلز کورزمن؛ شیعیان دوازده امامی و اختلافات آن‏ها با اهل تسنن/ دوین استوارت.

برخی عنوان طرح‌های پژوهشی کنونی مرتبط در دانشگاه‌های اسرائیل نیز عبارتند از: ایران تحت حکومت آیت‌الله‌ها؛ ایران: میان اسلام و غرب؛ ملیت و مذهب در خاورمیانه.

منابع:

حسینی زاده، محمد علی(۱۳۸۲)، «مطالعات اسلام شناسی و شیعه شناسی در دانشگاه‌های فلسطین اشغالی»، شیعه‌شناسی، تابستان ۱۳۸۲، شماره ۲ ، صص.۱۰۶-۱۰۱.

رحمتی، محمد کاظم(۱۳۸۶)، «مطالعات اسلامی در فلسطین اشغالی: بررسی کتابشناختی»، پانزده خرداد، پاییز ۱۳۸۶، شماره۱۳، صص.۲۸۵-۳۲۰.

[بی‌نام](۱۳۸۴)، «مطالعات اسلام شناسی و شیعه شناسی در دانشگاه تل آویو»، پژوهه، خرداد و تیر ۱۳۸۴، ، صص.۵۱-۴۶.

وب‌سایت دانشگاه تل‌آویو و دانشگاه عبری:

www.telavivuniv.org

www.huji.ac.il/huji/eng

• < قبلی
• بعدی >