غفلت از نسبت دین و مسائل زنان

به بهانه برگزاری اولین همایش ملی مسائل اجتماعی زنان

 اولین همایش ملی مسائل اجتماعی زنان در تاریخ  ۱۰ و ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار گردید.

 چکیده مقالات این همایش در پنج محور اصلی «زنان و تحولات فرهنگی» (۱۲۲ عنوان)، «زنان و مسائل اقتصادی و رفاهی»(۴۴ عنوان)، «زنان و مشارکت سیاسی، اجتماعی و مدنی»(۵۲ عنوان)، «زنان، خانواده و آسیب­های اجتماعی»(۱۰۳ عنوان) و «زنان، آموزش عالی و آموزش و پرورش»(۱۶ عنوان) و یک محور فرعی با نام «دیگر موضوعات مرتبط با زنان» (۴۳ عنوان) دسته­‌بندی شده و در قالب کتاب در ۴۷۲ صفحه توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی به چاپ رسیده­ است.

بنا به گفته محمدتقی کرمی قهی –دبیر همایش- در دیباچه کتاب، «ارائه تصویر روشن از وضعیت زنان و ارائه راهکارهای مشخص جهت اصلاح و بازتعریف سیاست­های فعلی در قبال زنان» از اهداف برگزاری این همایش بوده است.

براستی «مسائل زنان» چیستند؟ این مسائل در دهه‌­های گذشته چه تغییراتی کرده‌­اند؟ نوع مسائل زنان در جامعه ایران با دیگر کشورها چه شباهتها و تفاوتهایی دارد؟ چه راهکار­هایی برای حل این مسائل وجود دارد؟ اینها نمونه‌­ای از سوالاتی هستند که درباره زنان مطرح می­شوند.

بیکاری، کاهش ازدواج، افزایش طلاق، اعتیاد، زنان سرپرست خانوار، زنانه شدن فقر، عدم اجازه به زنان برای ورود به ورزشگاه‌ها، موضوع حجاب و ... را می­توان به عنوان نمونه­‌ای از مسائل زنان در جامعه امروز ایران برشمرد. طبیعی است که از منظرگاه‌­های متفاوتی می­توان این مسائل را اولویت بندی نمود و به تبع آن، راهکارهای مختلفی را برای حل آنها متصور شد.

نکته دیگر اینکه می­توان درباره مسائل زنان ایرانی با سایر کشورهای در حال توسعه یا توسعه یافته، دست به مقایسه زد و به نقاط مشترک فراوانی دست یافت اما نباید فراموش کرد که در احصاء مسائل زنان و ارائه راه حل برای آن، نباید و نمی­توان از شرایط حاکم بر جامعه چشم پوشید. وقتی از زنان جامعه ایرانی صحبت بمیان می­‌آید باید به موقعیت زنان در حکومت جمهوری اسلامی، شریعت محور بودن قوانین جامعه بالاخص در مورد زنان، شرایط پساانقلابی ایران و همچنین خواسته­‌های خود زنان توجه نمود. بعنوان مثال در چنین جامعه­‌ای است که پس از گذشت چهار دهه از انقلاب، تعریف رجل سیاسی و نقش زنان در سیاست در هاله­‌ای از ابهام قرار می­گیرد یا «دختران انقلاب» و موضوع «حجاب اجباری» به مساله روز جامعه تبدیل می‌­شود.

نمی‌­توان منکر نقش عوامل متعدد آموزشی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، وضعیت جهانی و ... در مسائل زنان شد اما به همان نسبت و شاید بیشتر باید به نقش دین هم توجه نمود. در مسائل زنان در ایران همچون اشتغال، آموزش، طلاق، حق حضانت کودک پس از طلاق، حجاب، ورود یا عدم ورود زنان به ورزشگاه‌ها و ... دین نقش مهمی دارد. منظور از دین هم می­تواند فرهنگ متاثر از دین موجود جامعه باشد و هم می­تواند شریعت (فقه) باشد که در قالب حقوق زنان متجلی می­شود. بنابراین «نسبت دین و زنان» در جامعه ایران، موضوع مهمی در ارتباط با مسائل زنان است که به نظر می­رسد این نسبت و مطالعه آن، غایب بزرگ اولین همایش ملی مسائل اجتماعی زنان بوده است.

غفلت از این نسبت هم در دیباچه دبیر همایش بر کتاب مشهود است که هیچ اشاره‌­ای در آن به جایگاه و اهمیت دین در نسبت با مسائل زنان نشده است و هم در موضوعات پنج­گانه همایش («تحولات فرهنگی»، «مسائل اقتصادی»، «مشارکت اجتماعی و سیاسی»، «آسیب‌­های اجتماعی» و «آموزش») و پنل­‌های برگزار شده در طول همایش، هیچ سهمی به دین داده نشده است. اگر چه در دو بخش «زنان و تحولات فرهنگی» و «زنان و مشارکت سیاسی، اجتماعی و مدنی» اشاراتی در بعضی مقالات به نقش دین بصورت جزئی شده است اما نکته این است که با توجه به اهمیت دین در مسائل زنان جامعه ایرانی موضوع «دین و زنان» می­باید بعنوان یکی از موضوعات اصلی همایش در نظر گرفته می­شد که مورد غفلت قرار گرفته است. همایش‌­هایی که گاه در آنها برجسته­ کردن موضوع، می­‌تواند بسی مهمتر از محتوا باشد که در همایش مذکور، این موضوع می­‌توانست دین و مسأله زنان باشد.

• < قبلی
• بعدی >