اصلاح ساختار حوزه
- نوشته شده توسط کمال رضوی
- دسته: روحانیت و مرجعیت
- بازدید: 5190
ریشه‌های ضرورت اصلاح ساختار حوزههای علمیه به حدود یک‌صد سال پیش و مواجه شدن جوامع اسلامی با پیشرفت‌های جهانی بازمی‌گردد. تمرکز مرجعیت، ظهور مقتضیات و نیازهای جدید در میان افراد جامعه، تغییر و تحول در ساختار اجتماعی و سیاسی و ظهور فناوری‌های جدید، نیاز به اصلاح را حوزههای علمیه پدید آورد. تمرکز مرجعیت از دوره‌ی شیخ مرتضی انصاری و سپس تداوم آن در میرزای شیرازی، آیت‌الله ابوالحسن اصفهانی و آیت‌الله بروجردی، این واقعیت را پیش روی مراجع تقلید نهاد که با ساختار موجود حوزههای علمیه نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای شیعیان در اقصی نقاط جهان باشند.
مرجعیت‌پژوهی در اسرائیل
- نوشته شده توسط کمال رضوی
- دسته: روحانیت و مرجعیت
- بازدید: 6271
مطالعات اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی در دانشگاه‌های اسرائیل، یکی از پردامنه‌ترین و گسترده‌ترین اشکال این مطالعات در میان نمونه‌های مشابه در سایر دانشگاه‌های کشورهای غربی است. بسیاری از مقالات دائره‌المعارف اسلام و ایرانیکا توسط محققان دانشگاه‌های اسرائیل نگاشته شده و تحقیقات متعددی در حوزه‌ی شیعه، روحانیت و مرجعیت در دانشگاه‌های اسرائیل صورت گرفته است. مطالعات اسلام‌شناسی دانشگاه‌های اسرائیل، در شاخه‌ها و حوزههای مختلف نظیر مطالعات اسلامی و خاورمیانه، زبان و ادبیات عربی، مطالعات هندی، ایرانی و ارمنی، مطالعات آفریقایی و مطالعات خاور دور صورت می‌گیرد. تشیع و ایران از جمله موضوعات اصلی پژوهش‌های این موسسات است که با توجه به تعارض شدید میان ایران و اسرائیل، این پژوهش‌ها از وزن قابل توجهی برخوردارند.
استقلال مرجعیت
- نوشته شده توسط کمال رضوی
- دسته: روحانیت و مرجعیت
- بازدید: 6035
استقلال مرجعیت و حوزههای علمیه‌ی شیعه از دیرباز به عنوان یکی از مولفه‌های مثبت آن ذکر شده است. این استقلال عمدتاً ناظر به استقلال از دولت‌ها و قدرت‌های سیاسی وقت بوده و مقصود این است که مرجعیت به هیچ نیرویی جز مردم وابستگی مالی، سیاسی و سازمانی ندارد. یکی از محققان در بررسی استقلال مرجعیت، با تلقی آن به عنوان بخشی از حوزه‌ی جامعه‌ی مدنی ویژگی‌های چهارگانه‌ا‌ی را به عنوان شرایط اجتماعی و ساختاری جامعه‌ی مدنی برشمرده است: استقلال نسبی حوزه‌ی اجتماعی از دولت؛ دسترسی نسبتاً مستقل به دولت یا نخبگان حاکم؛ وجود یک فضای عمومی نسبتاً مستقل؛ حمایت قانونی.
از عوام‌زدگی تا بسیج مستضعفین
- نوشته شده توسط کمال رضوی
- دسته: روحانیت و مرجعیت
- بازدید: 5055
«از عوام‌زدگی تا بسیج مستضعفین» کتابی موجز و کوتاه در خصوص تاثیر و تاثر متقابل مرجعیت و جامعه در جریان انقلاب ۱۳۵۷ و سال‌های اولیه‌ی پس از انقلاب است. این کتاب، متن مکتوب سخنرانی‌ای است که در سال ۱۳۵۹ صورت گرفته و در واقع نقد و تکمله‌ای بر دیدگاه مرحوم مطهری مبنی بر عوام‌زدگی مرجعیت شیعه است. در این کتاب تفکیکی میان روحانیت مکتبی و روحانیت عوام‌زده در نظر گرفته شده و نقد مرحوم مطهری را به روحانیت مکتبیوارد ندانسته‌اند. مساله‌ی دیگری که نویسنده در پی تبیین آن بوده، ریشه‌یابی عوام‌زدگی مرجعیت است. به گفته‌ی نویسنده، عوام‌زدگی مرجعیت باید یک ما به ازای درونی داشته باشد؛ این ما به ازای درونی، چیزی جز منطق ارسطویی که مبنای آموزش‌های حوزوی است، نمی‌باشد. نویسنده در این کتاب کوشیده ادله‌ای مبنی بر اینکه منطق ارسطویی، منطق عوام است، اقامه نماید.
ادوار تاریخ مرجعیت
- نوشته شده توسط کمال رضوی
- دسته: روحانیت و مرجعیت
- بازدید: 17389
مرجعیت، به شکلی که در حال حاضر موجود است، با نقش‌ها و کارکردهای اجتماعی و سیاسی کنونی، پیشینه‌ای بیش از دو قرن ندارد. با این‌حال، اگر بخواهیم تاریخ مرجعیت شیعه را به این دو قرن محصور نماییم، بخش‌هایی از واقعیت را نادیده گرفته‌ایم. بن‌مایه‌ی مرجعیت، جایگاه آن به عنوان تبیین و تبلیغ‌کننده‌ی احکام شرعی است. از این حیث وجه «دینی» مرجعیت، مقدم بر وجوه اجتماعی و سیاسی آن است. مرجعیت شیعه پس از غیبت امام بر اساس نیاز شیعیان به منبعی برای تبیین تکالیف شرعی/فقهی شکل گرفته است. این جایگاه در سیر تاریخی خود، بسط و گسترش یافته، و در تعامل با دیگر موجودیت‌های اجتماعی، نقش‌های اجتماعی و سیاسی دیگری را نیز بر عهده گرفته است. مفهوم مرجعیت به شکلی که امروز موجود است، محصول این سیر تاریخی است.
اخباری‌گری
- نوشته شده توسط کمال رضوی
- دسته: روحانیت و مرجعیت
- بازدید: 6689
در بررسی ریشه‌های اخباری‌گری، گروهی از محققان و به ویژه خود اخباریان، ریشه‌ی اخباری‌گری را به دوران اولیه‌ی تطور فقه شیعه در آغاز عصر غیبت نسبت داده‌اند. آنچه روشن است، اخباری‌گری با گرایش فقیه ـ محدثان دوران اولیه بی‌ارتباط نیست، اما شکل‌گیری اخباری‌گری به عنوان یک مکتب مدون و با اصول و مبادی مشخص، به آغاز قرن یازدهم برمی‌گردد. حدیث‌گرایی در اواخر قرن سوم هجری، میان فقیهان و عالمان شیعی رایج بوده و بعضی از شهرهای شیعهنشین مانند قم، تحت نفوذ صاحبان این اندیشه قرار داشتهاند؛ به گونهای که عالمان اهل‌حدیث و نص‌گرای قم با نوبختیان، که متکلّمانی عقل‌گرا بودند، مبارزه کردند.
احزاب سیاسی و مرجعیت
- نوشته شده توسط کمال رضوی
- دسته: روحانیت و مرجعیت
- بازدید: 5254
گرچه تاسیس حزب و دسته‌جات سیاسی در ایران به آستانه‌ی مشروطه بازمی‌گردد، اما تنها حزب توده که در سده‌ی جاری شمسی تاسیس شد، نمونه‌ی واقعی یک حزب سیاسی بود. اما رویه‌ی در پیش گرفته‌شده توسط این حزب، آسیبی جدی به حافظه‌ی ایرانیان و روحانیت در خصوص حزب‌گرایی وارد آورد. گرایش حزب توده به کمونیسم و احساس خطر اقشار مذهبی و مراجع از نفوذ کمونیسم در کشور، سبب شد که یکی از جهت‌گیری‌های اصلی آیت‌الله بروجردی، مبارزه با حزب توده باشد. علاوه بر کارنامه‌ی حزب توده که آسیبی جدی بر تلقی مرجعیت از احزاب وارد آورد، مشی کناره‌گیری سیاسی غالب در حوزههای علمیه‌ی شیعه، عامل دیگری بود که مانع برقراری ارتباط موثر علما و مراجع با احزاب سیاسی می‌شد.
آسیب‌شناسی مرجعیت
- نوشته شده توسط کمال رضوی
- دسته: روحانیت و مرجعیت
- بازدید: 5022
آسیب‌شناسی (پاتولوژی) اصطلاحی رایج در پزشکی است و منظور از آن شناسایی عوامل بروز بیماری و آسیب می‌باشد. در جامعه‌شناسی، آسیب‌شناسی گرایشی در بررسی مسائل اجتماعی است که با تشبیه جامعه به یک ارگانیسم زنده، به افرادی که جامعه را با آسیب مواجه می‌کنند به عنوان بیمار نگاه می‌کنند. به عنوان یک اصطلاح رایج، آسیب‌شناسی ناظر به شناسایی زمینه‌ها و عوامل بروز اختلال در یک پدیده است.
عید فطر در ایران در غیاب سیاستگذاری‌ها
- نوشته شده توسط فاطمه لطفی
- دسته: مناسک (اعیاد، عزاداری‌ها)
- بازدید: 11577
گرچه در بیشتر کشورهای مسلمان‌نشین نظیر ترکیه و دوبی، ماه رمضان و عید فطر، سراسر جشن و عرصه حضور جمعی مردم در خیابان‌های شهر است، در ایران برگزاری این مناسبت مهم از الگوی متفاوتی برخوردار است. در این یادداشت برآنیم تا از خلال مروری بر آداب و مناسک برگزاری عید فطر در ایران، به سیاستگذاری‌های رسمی و دولتی در این خصوص بپردازیم. سوال این است که آیا این عید مهم اسلامی همراه با برپایی جشن‌هایی از سوی نهادهای متولی و مردم است یا تنها در قالب مناسبت و تعطیلاتی در تقویم رسمی کشور خلاصه می‌شود؟
پشت پردۀ دو پیاده‌روی
- دسته: مناسک (اعیاد، عزاداری‌ها)
- بازدید: 6339
کنار زدن پرده از رخ یک رویداد دینی که هر ساله بر شهرت جهانی آن افزوده می‌شود این بار دستمایه تحقیق و کنکاش جامعه‌شناسان ایرانی شده است. رویدادی که هر ساله بالغ بر 20 میلیون نفر را به مسیری فرا می‌خواند تا تاریخی دور از آنچه بر بشریت گذشته را برای چندمین بار روایتگری کند. تاریخ قطعا از این رویداد دینی خواهد گفت، همان طور که ما هنوز از خون حسین (ع) می‌گوییم. اما جامعه‌شناسان چه خوانشی از این رویداد دینی دارند؟ حضور میلیون‌ها نفر مسلمان شیعه از سراسر دنیا با فرهنگ‌های مختلف در یک پیاده‌روی به مقصد حرم امام حسین (ع) و طی کردن 85 کیلو‌متر راه با پای پیاده چه انگیزه‌ای را می‌طلبد؟
اعتکاف به مثابه بستری برای تولد دوباره
- نوشته شده توسط ریحانه صارمی
- دسته: مناسک (اعیاد، عزاداری‌ها)
- بازدید: 10522
در چند سال اخیر، رشد چشم‌گیری در برگزاری مناسک دینی و آیین‌های مذهبی در کشور قابل مشاهده بوده است. این رشد به معنای افزایش جمعیت شرکت‌کنندگان در مراسم مذهبی‌ای که قدمت چندین و چند ساله دارند نیست، بلکه منظور از این رشد، افزایشِ تعداد مناسک و مراسم‌های مذهبی‌ای است که در طول سال برگزار می‌شوند؛ از اعیاد و عزاداری‌های غیر مرسوم گرفته تا دهه‌ها و چله‌گیری‌ها و روضه‌خوانی در ایام دینی خاصی که پیش‌تر به عنوان زمان خاص دینی مطرح نبوده‌اند.
مقالات دیگر...
زیر مجموعه ها
مطالب دیگر از نویسنده
تماس با ما
این آدرس پست الکترونیک توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
